Jak zmierzyć jakość powietrza?

Jakością powietrza oraz tym, co się w nim znajduje i co wiatry roznoszą po całym świecie, interesują się już chyba niemal wszyscy, a już na pewno ci, którym bliskie są wszystkie tematy dotyczące ochrony środowiska. Nie dziwią już nikogo, ogłaszane w prawie wszystkich mediach i to kilka razy w ciągu dnia, komunikaty o jakości powietrza. Oczywiście informacje mówiące o tym, muszą zostać wcześniej opracowane na podstawie różnego rodzaju, wcześniej wykonanych, pomiarów.

Pomiary jakości powietrza to nie tylko domena meteorologów i ekologów

Będąc epatowani płynącymi do nas zewsząd informacjami o ilości pyłu zawieszonego w naszej atmosferze oraz komunikatami dla alergików, najczęściej nie zdajemy sobie sprawy z tego, że konieczność dokonywania pomiarów jakości powietrza nie tylko i nie zawsze wynika z dbałości o nasze naturalne środowisko, lecz często jest bezpośrednio związana z ochroną zdrowia i życia ludzi pracujących w trudnych warunkach, jak np. górnicy w kopalniach lub też jest wymogiem niezbędnym w wielu procesach produkcyjnych. Nie powinno to nikogo specjalnie dziwić; wiemy przecież jakim zagrożeniem dla ludzi w kopalniach jest metan i pył węglowy, wiemy też, że niektóre procesy technologiczne muszą odbywać się w sterylnych warunkach, czego przykładem może być np. produkcja lekarstw albo wyświetlaczy telewizyjnych. Jak więc się okazuje, pomiary jakości powietrza właściwie potrzebne są wszędzie. O tym, jak się je przeprowadza, opowiedzieli nam specjaliści z firmy EMAG-SERWIS z Katowic.

Metody pomiaru jakości powietrza

Zaczniemy od pomiarów pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym. To badanie przeprowadza się na dwa sposoby:

• metodą grawimetryczną,
• metodą automatyczną.

Na użytek pierwszej metody stosowane są tzw. poborniki pyłowe, które zasysają powietrze atmosferyczna, a do których co dwa tygodnie zakłada się 14 jednorazowych filtrów oznakowanych niepowtarzalnymi identyfikatorami i zmienianych automatycznie co 24 godziny. Po 14 dniach filtry są wyjmowane i przewożone do laboratorium. Wcześniej są one dwukrotnie ważone: przed ich założeniem i po wyjęciu. Różnica mas tych ważeń to wartość stężenia pyłów w powietrzu podawana w mikrogramach na metr sześcienny.

Druga metoda w istocie rzeczy również polega na porównywaniu ciężarów powietrza mierzonych w różnych i równych okresach czasowych, lecz tutaj wszystko odbywa się automatycznie, co pozwala na monitorowanie sytuacji w czasie rzeczywistym i przekazywanie pomiarów on-line.

Pomiary jakości powietrza nie bywają jednak zawsze tak proste, jak na podstawie tego, co napisaliśmy powyżej, mogłoby się wydawać. Przykładem na poparcie tej tezy niech będą wymienione nieco wyżej kopalnie, a konkretniej podziemne kopalnie węgla. Tutaj wręcz sprawą życia lub śmierci jest bieżące monitorowanie stężenia metanu w podziemnej atmosferze. Sprawa jest tak ważna, że w wyrobiskach kopalni instalowane są skomplikowane i zautomatyzowane systemy z wielką metanomierzy mierzących stężenie tego niebezpiecznego gazu. Pomiary z całej tej sieci przekazywane są na bieżąco do tzw. dyspozytorni metanometrycznej. Dodajmy jeszcze, że w kopalniach stosowane są również anemometry mierzące prędkość powietrza w wyrobiskach, a także pyłomierze do monitorowania stężenia pyłu węglowego.