Rozliczanie czasu pracy kierowców w świetle przepisów

Podstawowy aktem prawa polskiego, regulującym czas pracy zawodowych kierowców, jest ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców, aktualizowana ostatnio obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lipca 2019 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o czasie pracy kierowców. Ustawa wdraża do krajowych przepisów postanowienia dyrektyw europejskich i Umowy europejskiej AETR.

Prawidłowe rozliczenie czasu pracy kierowcy, będące podstawą jego wynagrodzenia, musi opierać się na szczegółowej ewidencji. Pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców nie tylko w celu rozliczania się z pracownikami, ale także na potrzeby kontroli. Wszelkie błędy w takiej dokumentacji mogą skutkować poważnymi konsekwencjami w postaci kar nakładanych przez PIP oraz ITD.

Ogólne zasady rozliczania czasu pracy kierowców

Do czasu pracy kierowcy wlicza się nie tylko czas spędzony przez niego na prowadzeniu pojazdu, ale także poświęcony wszystkim innym czynnościom związanym z realizacją przewozu, a więc codziennej obsłudze pojazdu, nadzorowaniu załadunku i rozładunku, czyszczeniu pojazdu i formalnościom administracyjnym. Poza tym do czasu pracy kierowcy wliczane jest pozostawanie na stanowisku w gotowości do wykonania pracy, a więc np. oczekiwanie na załadunek oraz 15-minutowa przerwa, należna każdemu pracownikowi w związku z przepisami Kodeksu Pracy. Do czasu pracy kierowcy nie wlicza się dyżurów, podczas których kierowca nie wykonywał pracy, nieusprawiedliwionych postojów na trasie, nieprzerwanego dobowego odpoczynku oraz przerw ustanowionych w równoważnym systemie czasu pracy (gdy kierowca wydłuża czas pracy jednego dnia przez zrównoważenie go skróceniem pracy w innych dniach).

Stosowanie równoważnego systemu pracy bardzo często okazuje się koniecznością, wiąże się niestety z rozmaitymi problemami. Po pierwsze, należy przestrzegać zasady, że wydłużenie dobowego czasu pracy nie może przekraczać 10 godzin na dobę. Po drugie, korzystając z niego, trzeba pamiętać o generalnej zasadzie, wg której czas pracy kierowcy w pięciodniowym tygodniu pracy powinien wynosić przeciętnie 40 godzin, w przyjętym okresie rozliczeniowym 4 miesięcy. Chociaż z punktu widzenia organizacyjnego przestrzeganie tych widełek jest trudne, wszystkie te dane muszą być uwzględnione w ewidencji czasu pracy kierowców, a więc dostępne dla inspektorów.

Nadgodziny w rozliczeniu czasu pracy kierowcy

Kierowców obowiązuje taki sam wymiar pracy, jak innych pracowników zatrudnianych w oparciu o umowę o pracę, a więc ośmiu godzin dziennie, a czterdziestu tygodniowo. W czteromiesięcznym rozliczeniu czasu pracy kierowców pracodawca powinien otrzymywać właśnie taki wynik dla każdej z zatrudnionych osób. Praca ponad ten wymiar musi być rozliczona w ramach godzin nadliczbowych – mówi ekspert z firmy MAWEX.

Zgodnie z ustawą, w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym czas pracy kierowcy łącznie z nadgodzinami nie może przekraczać średnio 48 godzin na tydzień. Oznacza to, że jeśli w jednym tygodniu czas pracy kierowcy wydłuży się do 60 godzin, w innym musi zostać skrócony tak, by przeciętna wynosiła 48 godzin tygodniowo. Natomiast maksymalny roczny wymiar godzin nadliczbowych wynosi 260 godzin.