Kompleksowa gospodarka odpadami - cele i wyzwania

Odpady towarzyszą ludzkości od niemal od samego początku cywilizacji, jednak dopiero dziś, w XXI wieku, dostrzega się jak poważny problem stanowi ich nadmierna ilość. Dlatego też różnego rodzaju instytucje społeczne – przede wszystkim samorządy oraz organizacje pozarządowe – prowadzą działalność na rzecz racjonalnego, wydajnego gospodarowania odpadami. Jakie są cele tych działań i przed jakimi trudnościami stajemy w związku z nimi?

Czym jest gospodarka odpadami?

Gospodarka odpadami to ogół działalności ludzkiej, która skupia się na problematyce wytwarzania przez społeczeństwo odpadów. Na gospodarkę odpadami składa się grupa procesów takich jak zbieranie, transport i przetwarzanie odpadów, ich składowanie, powtórne wykorzystywanie – to również nadzór na tego typu procesami.

Jakie są cele gospodarki odpadami?

Odpady wytwarzane każdego dnia przez społeczeństwo to problem nie tylko natury estetycznej, ale przede wszystkim wielkie zagrożenie dla człowieka oraz jego otoczenia. Wśród odpadów znajduje się bowiem wiele substancji toksycznych, które pozostawione same sobie mogą prowadzić do zanieczyszczenia środowiska – powietrza, gleb, wód gruntowych – a więc pośrednio mają wpływ na stan zdrowia fauny, flory oraz ludzi korzystających z tych zasobów. Nadrzędnym celem racjonalnej gospodarki jest zminimalizowanie negatywnego wpływu odpadów na środowisko. W jaki sposób realizowany jest ten cel? Jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki odpadami stał się w ostatnich dekadach recykling, czyli proces segregowania odpadów i odzyskiwania z nich surowców wtórnych, takich jak metale, szkło, papier i tworzywa sztuczne. Takimi działaniami zajmuje się m.in. firma Ekoprod.

Pozostałe cele

Do pozostałych celów gospodarki odpadami zaliczamy:

• Ograniczenie ilości i wielkości składowisk odpadów – rozrastające się składowiska mają negatywny wpływ na środowisko oraz zaniżają wartość gruntów
• Maksymalizacja wykorzystania zasobów produkcyjnych – odpady to w dużej mierze zasoby, które przez nieracjonalne zarządzanie nie są wykorzystywane w procesach produkcji
• Zmniejszenie kosztów produkcji – odzyskiwane surowce wtórne są tanie, ich wykorzystanie sprzyja obniżeniu kosztów produkcji
• Przeciwdziałanie dewastacji środowiska – wydobywanie surowców ze źródeł naturalnych jest istotną przyczyną niszczenia gleb, lasów, rzek. Odzysk surowców wtórnych nie powoduje takich strat.

Wyzwania stojące przed gospodarką odpadami

Skuteczna i efektywna gospodarka odpadami nie jest możliwa bez zaangażowania społecznego – i to jest główne wyzwanie stojące przed tą dziedziną działalności. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na wciąż stosunkowo małą świadomość znaczenia gospodarki odpadami w społeczeństwie. Zarządzanie odpadami przez większość obywateli nie jest postrzegana jako istotne działanie, które przynosi długofalowe korzyści dla ogółu – stąd też biorą się problemy nakłonieniem ich do takich działań jak segregacja odpadów czy utylizacja odpadów zgodnie z procedurami (dotyczy to np. sprzętów elektronicznych, baterii czy leków). Problem ten zwalcza się na różne sposoby, m.in. przez system kar i nagród (dodatkowe opłaty za wywóz śmieci/zniżki na wywóz śmieci) oraz akcje edukacyjne.