Wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowej

Mianem biopsji generalnie określa się inwazyjne pobranie z organizmu pacjenta materiału (komórek, fragmentu tkanki), który można następnie poddać badaniu histopatologicznemu lub cytologicznemu pod mikroskopem. Czasem jest to jedyny sposób, by dokładnie określić charakter ewentualnych niepokojących zmian wykrytych w innych badaniach. Specyficznym rodzajem biopsji jest biopsja cienkoigłowa. Kiedy się ją wykonuje?

Nazywa się ją też często skrótowo BAC – od pierwszych liter słów „biopsja aspiracyjna cienkoigłowa”. Fraza ta wskazuje na technologię, w jakiej pobiera się komórki do dalszej analizy. Otóż bardzo cienką igłę (jej średnica to zaledwie 0,4-0,6 mm) wprowadza się w miejsce, z którego ma zostać pobrany materiał, a następnie dzięki podciśnieniu zasysa się go, czyli inaczej: aspiruje.

Podejście zachowawcze

Inne dostępne metody to np. biopsja gruboigłowa, do której zgodnie z nazwą używa się igieł o większym przekroju, by pobrać większy fragment tkanki, biopsja wycinkowa, gdzie materiał do badania pozyskuje się w drodze zabiegu chirurgicznego, czy biopsja wiertarkowa, stosowana wówczas, gdy trzeba dostać się do wnętrza kości (wykorzystuje się tutaj specjalistyczne wiertło zwane trepanem). Na ich tle biopsja cienkoigłowa to stosunkowo niewielka ingerencja w ciało pacjenta, stąd też tak duża jej popularność. Często zresztą bardziej inwazyjne metody stosuje się dopiero wtedy, gdy BAC nie daje jednoznacznych wyników, przy czym z reguły ich zgodność z ostatecznym rozpoznaniem jest raczej wysoka i wynosi średnio 80-95 proc.

Konkretne wskazania

Podstawowym wskazaniem do przeprowadzenia biopsji cienkoigłowej jest wykrycie podejrzanych zmian – np. zgrubień – w badaniu palpacyjnym (tj. dłońmi), a także podczas innych badań, takich jak USG, scyntygrafia czy rentgen. Jeśli zmiany te nie są wyczuwalne przy użyciu rąk, wykonuje się BACC, czyli biopsję aspiracyjną cienkoigłową celowaną, w której wspomnianą igłę wprowadza się do wykrytej zmiany pod kontrolą obrazowania np. USG.

Badane narządy

BAC najczęściej stosuje się przy podejrzeniu raka sutka, w chorobach opłucnej (w celu rozpoznania nie tylko procesów nowotworowych, ale też np. gruźlicy), nerek (również w podejrzeniu odrzucenia przeszczepu) czy wątroby (stwierdzenie m.in. marskości, a także określenie poziomu stężenia żelaza lub miedzi w tym narządzie). Jak dowiadujemy się w Centrum Medycznym „Ultramedic” w Bielsku-Białej, oprócz tego wykonuje się biopsję cienkoigłową m.in. tarczycy, trzustki, ślinianek i węzłów chłonnych oraz gruczołu krokowego.

Wskazania do ponownego przeprowadzenia BAC

Niska inwazyjność biopsji cienkoigłowej ma niestety również drugą stronę medalu. Chodzi mianowicie o to, że pobiera się w niej bardzo niewielki fragment tkanki, właściwie pojedyncze komórki. Materiału jest więc niewiele i łatwo zniszczyć go podczas badania. Zdarza się także, że zawiesina komórek zostaje zaaspirowana z niewłaściwego miejsca. W takich sytuacjach biopsja wymagać może powtórzenia.