Rodzaje buraka pastewnego

Spis treści

• Typy buraków pastewnych
• Odmiany jedno- i wielokiełkowe
• Korzenie białe…
• …czerwone…
• …i żółte

Będący odmianą buraka zwyczajnego burak pastewny jest w Polsce uprawiany na soczystą, dostarczającą energii paszę dla praktycznie wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. Jego cechą charakterystyczną jest jasna, wystająca w górnej części z ziemi bulwa. W uprawie i rozwoju przypomina buraka cukrowego, ale różni się od niego zawartością cukru i suchej masy. Parametry te zmieniają się też w zależności od tego, z jakim rodzajem buraka pastewnego mamy do czynienia.

Typy buraków pastewnych

Jeśli chodzi o zawartość cukru, to zasadniczo wyróżnić można wśród buraków pastewnych trzy typy. Najbardziej podobnym do buraka cukrowego jest burak półcukrowy, w którym znajdziemy aż 15-16 proc. cukru. Charakteryzuje się on dosyć długim białym korzeniem zanurzonym w glebie w ok. dwóch trzecich, a także zwiększonym zapotrzebowaniem na opady. Lekko skręcone, wrzecionowate i występujące w różnych kolorach mamuty to drugi typ buraka pastewnego, zawierający maksymalnie 10 proc. cukru. Z uwagi na większą zawartość wody jest on nieco gorszej jakości niż burak półcukrowy, za to daje obfitszy plon. Najczęściej uprawianym typem jest natomiast burak walcowaty. Jak sama nazwa wskazuje, jego korzeń ma kształt walca, zakończonego niewielkim szpicem. Bardzo długa szyja i krótka część korzeniowa pozwalają na uprawę na bardzo płytkich glebach. Buraki walcowate również dają wysoki plon, potrzebują jednak sporo opadów i zawierają ok. 6 proc. cukru.

Odmiany jedno- i wielokiełkowe

Podziału buraków pastewnych można też dokonać na innej płaszczyźnie, wyróżniając odmiany jedno- i wielokiełkowe, spotykane w polskim rolnictwie w proporcji mniej więcej 2:3. W zależności od jakości dostępnej gleby dobrać można rozmaite warianty, różniące się między sobą choćby normami wysiewu. Dla odmian wielokiełkowych będzie to 15-20 kg na hektar, podczas gdy dla odmian jednokiełkowych otoczkowanych – zaledwie 4-6 kg na hektar, i to przy zdolności kiełkowania wynoszącej 85 proc., a także rozstawie rzędów 42-45 cm (wysiew docelowy to 18-20 cm w rzędzie). Normą wysiewu dla odmian jednokiełkowych nieotoczkowanych będzie z kolei 3-5 kg na hektar, dobre plony uzyskuje się zaś przy obsadzie wynoszącej minimum 85 tys. na hektar.

Korzenie białe…

Zarówno wśród odmian jedno-, jak i wielokiełkowych można wyróżnić też różne warianty kolorystyczne korzeni: białe, żółte i czerwone. Syriusz i Centurion to stosunkowo nowe białe odmiany jednokiełkowe. Obydwie charakteryzują się płytką bruzdą korzeniową i niską podatnością na zanieczyszczenie ziemią, nadają się na słabsze gleby i do zbioru mechanicznego. Są też dość odporne na suszę i cerkosporę, a Centurion – choć daje nieco niższy plon – również na wirusa rizomanii. Podobne cechy wykazuje biała odmiana wielokiełkowa, jaką jest Zentaur Poly. Odznacza się bardzo wysoką zdrowotnością zarówno korzeni, jak i liści, w odpowiedniej temperaturze (0,5-4 st. C) doskonale się też przechowuje do późnej wiosny.

…czerwone…

Do odmian jednokiełkowych o czerwonym korzeniu zaliczymy z kolei owalno-stożkowego Merkurego oraz stożkowego Krezusa. Obydwa nadają się na gleby słabsze i do zbioru mechanicznego, są odporne na suszę i cerkosporę, a także wykazują niską skłonność do wydawania pośpiechów. Merkury daje szczególnie wysoki plon, podobnie jak będący odmianą wielokiełkową Rekord Poly.

– Zgodnie z nazwą jest to pod tym względem rekordzista wśród odmian wielokiełkowych – mówi przedstawiciel zajmującej się produkcją nasion firmy Agronas.

Czerwony korzeń przybiera tu postać walca zagłębionego w ziemi na 40 proc. Roślina jest łatwa do zbioru ręcznego, cechuje się też całkiem niezłą zdrowotnością, wymaga jednak dość żyznej gleby.

…i żółte

Żółte (czy też raczej żółtopomarańczowe) korzenie są charakterystyczne chociażby dla odmian Solidar (jednokiełkowa) i Ursus Poly (wielokiełkowa). One również są łatwe do zbioru ręcznego, jako że zagłębienie w glebie wynosi w obu przypadkach mniej niż 50 proc. Walcowato-owalne korzenie Solidar świetnie się przechowują, natomiast Ursus Poly – choć potrzebuje żyznej gleby – daje wysokie plony. Istotnym wyróżnikiem obydwu odmian jest zaś wpływająca na zabarwienie zawartość karotenu.