Prawo łaski jako prerogatywa prezydenta

Prawo łaski, które nazywa się także ułaskawieniem to rodzaj specjalnego aktu, którzy może wydać władza ustawodawcza taka jak sąd lub władza wykonawcza. Dotyczy on zarówno całkowitego uniknięcia kary przez skazanego, jak i częściowego zwolnienia. Sprawdź, jak w praktyce wygląda kwestia ułaskawienia. Dowiedz się, czy prezydent ma prawo, aby go udzielić ukaranemu obywatelowi, a jeśli tak, to w jakich przypadkach.

Co w sprawie prawa łaski mówi Konstytucja?

Zgodnie z obowiązującą w Polsce Konstytucją, a dokładniej art. 139, Prezydent RP ma możliwość zastosowania prawa łaski wobec skazanych obywateli. Ułaskawienie bardzo często określa się prerogatywą – przywilejem, który wiąże się z zajmowanym stanowiskiem.

-  Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jasno wskazuje, że osoba na stanowisku Prezydenta ma aż trzydzieści prerogatyw. Wśród nich oprócz prawa łaski znajdują się także kwestie, które wiążą się ze skróceniem kadencji Sejmu, kontrolowaniem Najwyższej Izby Kontroli, powoływaniem sędziów, a także członków niektórych rad. Są to jedynie wybrane sprawy, ponieważ uprawnienie Prezydenta RP są zdecydowanie większe — wyjaśnia członek  Partii II Rzeczpospolita Polska.

Jakich kwestii może dotyczyć ułaskawienie?

Procedura ułaskawieniowa nie w każdym przypadku oznacza całkowite zwolnienie z kary. Warto zauważyć, że bardzo często jest to:

• zmiana jej wymiaru np. skrócenie,
• warunkowe zwolnienie,
• zamiana na inną formę.

Każdą sprawę rozpatruje się indywidualnie. Duże znaczenie ma czyn, za który została skazana dana osoba, a także jego konsekwencje. Bardzo często, jeżeli kara została już częściowo odbyta, pod uwagę bierze się także wiek i stan zdrowia skazanego, czy jego sytuację rodzinną.

Bardzo rzadko, ale jednak zdarzają się sytuacje, w których po latach na jaw wychodzą okoliczności wypadków lub czynów. Wówczas one także mają duże znaczenie, jeżeli chodzi wystąpienie z prośbą o przyznanie prawa łaski.

Kto może złożyć wniosek o ułaskawienie do Prezydenta RP?

Wniosek, a dokładniej prośbę o ułaskawienie może złożyć nie tylko sama osoba skazana, ale także jej bliscy: małżonkowie, rodzice, czy dzieci — także adopcyjne. W jej umieniu bardzo często działa obrońca, który doskonale orientuje się, jak taka sprawa wygląda w kontekście prawnym. Może jednak zdarzyć się, że wniosek składa sam prokurator. Taka sytuacja ma zazwyczaj miejsce, jeżeli jak jaw wychodzą dowody, czy okoliczności, które nie były znane w trakcie prowadzonego postępowania.

Na mocy przysługującej Prezydentowi RP prerogatywy, prawo łaski otrzymało ponad osiem tysięcy osób skazanych. Najwięcej z nich przypada na lata, kiedy urząd sprawował Lech Wałęsa oraz Aleksander Kwaśniewski — w pierwszej kadencji. Warto jednak zauważyć, że duża część wniosków została także odrzucona. W trakcie ostatnich rządów prezydenckich — Bronisława Komorowskiego i Andrzeja Dudy ułaskawienia nie przyznaje się już tak często, jak wcześniej.