Podstawowe typy konstrukcji dachowych

Najpopularniejsze dachy w domach jednorodzinnych to dachy skośne, inaczej nazywane dachami stromymi. Wśród nich wyróżniamy dachy dwupołaciowe, kopertowe, namiotowe, naczółkowe i wielopołaciowe. Oczywiście najczęściej spotykane są dachy dwupołaciowe z drewnianą, zwykle sosnową więźbą dachową. Jakie są podstawowe typy konstrukcji dachowych i czym się charakteryzują?

Dachy z więźbą krokwiową i krokwiowo-jętkowa

Więźba krokwiowa jest najprostszym typem konstrukcji dachów. Jest projektowana w przypadku dachów o rozpiętości nie większej niż 7,0 m (choć niektóre źródła wskazują, że rozpiętość dachu nie powinna być większa niż 6,0 m, inne z kolei jako granicę wskazują 7,5 m). Jak sugeruje nazwa, podstawowym elementem nośnym dachu są w tej konstrukcji sparowane krokwie (razem tworzące wiązary), łączone ze sobą w kalenicy, oparte na belkach stropowych lub murłatach, czyli elementach przenoszących ciężar więźby na ścianę budynku. Średnia długość krokwi to 4,5 m, połacie są nachylone w stosunku do poziomu od 30° do 50°. Przy dachach o rozpiętości do 9 m, projektuje się więźbę krokwiowo-jętkową. W tej konstrukcji krokwie są dodatkowo wzmocnione jętkami. Jętki to poziome belki, które łączą przeciwległe, sparowane krokwie. Jętka „dzieli” krokwie na dwa odcinki i przenosi siły poziome jak parcie wiatru.

Dachy z więźbą płatwiowo-jętkową i płatwiowo-kleszczową

Więźba płatwiowo-jętkowa projektowana jest zazwyczaj w przypadku dachów o rozpiętości 9,0-11,0 m. Mamy tu krokwie wzmocnione jętkami, które dodatkowo są podparte szkieletowymi ścianami. Wynika to z faktu, że przy dachu o takiej rozpiętości jętki są długie. Jak mówi nam przedstawiciel warszawskiej hurtowni pokryć dachowych Dachlux z oddziałami w całej Polsce, gdyby jętki nie były dodatkowo wsparte, nie przenosiłyby we właściwy sposób oddziałujących na nie poziomych sił. Ściana szkieletowa wspierająca jętki składa się z podwaliny, na której oparte są słupy wzmocnione tzw. mieczami. Górna część ściany to natomiast równoległa do podwaliny płatew kalenicowa, stąd nazwa tej konstrukcji. Więźba płatwiowo-kleszczowa jest jeszcze bardziej skomplikowana – sprawdza się przy dachach o rozpiętości 11,0-12,0 m. Najłatwiej opisać ją, porównując z więźbą płatwiowo-jętkową. W dachu płatwiowo-kleszczowym mamy już dwie podobne ściany, jednak w tym przypadku płatwie podpierają krokwie. Mamy też dodatkowe elementy, jakimi są prostopadłe do płatwi kleszcze. To belki, które łączą ze sobą wiązary górne, główne, czyli pary krokwi przy ścianach szczytowych budynku. Choć opis konstrukcji może być nieco skomplikowany, gdy przyjrzymy się schematom omówionych rozwiązań, przestają być one zawiłe. Na koniec warto wspomnieć, że przekroje i ustawienie względem siebie wszystkich elementów w dachach każdego rodzaju jest projektowane indywidualnie. Wynika to z faktu, że dachy różnią się nie tylko rozpiętością, ale także kątem nachylenia, ciężarem wybranego pokrycia dachowego, miejscem, w którym znajduje się komin, czy okna połaciowe, jeśli takowe znajdują się w koncepcji, projekcie ogólnym budynku.