Panika w trakcie nurkowania – jak z nią wygrać?

Każda panika zawsze jest efektem działania jakichś czynników stresogennych i to niezależnie od tego, czy dopada jednego osobnika, czy też większą grupę zarówno ludzi, jak i zwierząt. Z pewnością mocno stresujących sytuacji nie brakuje także nurkom; można nawet powiedzieć, że są oni na nie narażeni w znacznie większym stopniu niż zwykli śmiertelnicy. Jak winien zachowywać się nurek, by targające nim pod wodą emocje nie przerodziły się w niedającą się opanować panikę?

Jakie okoliczności mogą wywołać u nurka panikę?

Jak opowiadali nam zawodowi instruktorzy ze Szkoły Nurkowania Ośmiornica z Gdańska, każde zejście pod wodę powoduje u człowieka wydzielanie jakiejś dawki adrenaliny, co oczywiście jest rzeczą zrozumiałą, jako że nie jest to dla większości ludzi rzecz zwyczajna i praktykowana na co dzień. Taka okoliczność doświadczonemu nurkowi sprzyja, ponieważ wyostrza jego zmysły i pozwala efektywniej działać w zanurzeniu. Jednakże u osób niedostatecznie wyszkolonych, w pewnych stresowych sytuacjach adrenalina może wydzielać się w nadmiernym stopniu, co może nawet wywołać u nich groźne dla ich zdrowia, a nawet życia napady paniki. Stres może mieć podłoże fizjologiczne lub psychologiczne. Ten pierwszy może być wywoływany np. obawą przed zimną wodą lub fizycznym osłabieniem będącym efektem słabego wytrenowania, chorobą morską lub narkozą azotową. Stres psychologiczny może powodować obawa przed głębokością lub ciemnościami, poczucie dyskomfortu powodowane krępującym do pewnego stopnia ruchy strojem itp. Nasi rozmówcy z Ośmiornicy podkreślają, że w ich programie szkoleniowym duży nacisk kładzie się właśnie na oswojenie ich uczniów z tego typu stresującymi sytuacjami. Absolwenci ich szkoły uodparniają się w ten sposób na stres i nie tracą głowy w krytycznych momentach. Właściwe wyszkolenie nurka to oczywiście rzecz podstawowa, stymulująca prawidłowe zachowania, lecz jak jednak radzić sobie, kiedy mimo wszystko pod wodą spanikujemy?

Nad paniką pod wodą można zapanować

Wszystkiego nie da się przewidzieć i nawet na najdłuższych szkoleniach nie da się omówić i przetrenować wszystkich sytuacji, jakie tylko mogą pod wodą się zdarzyć. Jednak instruktorzy Ośmiornicy uważają, że przy odpowiednim podejściu można każdego amatora divingu nauczyć właściwych zachowań, co udowadniają indywidualnym tokiem nauczania: jeden kursant i jeden prowadzący. Częste szkolenia wyrabiają u nurka umiejętność niemal automatycznego reagowania na kryzysowe sytuacje.

Mówi się, że najlepszą metodą na zdrowie jest profilaktyka. Podobnie ma się rzecz z paniką pod wodą; lepiej jej unikać niż z nią walczyć. Bardzo wiele daje wiedza o typowych stresowych objawach poprzedzających ewentualną panikę. Ucząc się nurkowania w Ośmiornicy, dowiemy się, że takimi charakterystycznymi momentami oznaczającymi stres mogą między innymi być:

• nadmierna nerwowość ruchów,
• przyspieszony oddech,
• szeroko otwarte oczy,
• nadmierne i niepotrzebne manipulowanie przy sprzęcie,
• wyraźna chęć jak najszybszego wypłynięcia,
• trudności z koordynacją ruchową,
• niezwracanie uwagi na znaki towarzyszących nurków,
• dreszcze – zimno.

Jeśli tylko zauważysz u siebie takie objawy, to postaraj się wyciszyć i uspokoić, a wtedy najczęściej szybko dojdziesz do wniosku, że Twoje obawy są wyimaginowane, a jeśli mimo wszystko będą one rzeczywiste, to łatwo znajdziesz sposób na rozwiązanie problemu. Unikanie paniki pod wodą to umiejętność panowania nad swoimi emocjami.