Objawy i leczenie niedoczynności tarczycy

Tarczyca, to niewielki, ale bardzo ważny, bo zawiadujący procesami metabolicznymi całego ciała gruczoł znajdujący się w okolicach wylotu tchawicy. Wydziela on trzy rodzaje hormonów: trójjodotyroninę, tyroksynę i kalcytoninę. Jeśli tarczyca produkuje ich za mało, zaburzeniu ulec mogą najrozmaitsze funkcje naszego organizmu. Zdiagnozowanie niedoczynności tarczycy potrafi więc być stosunkowo trudne, za to gdy już nastąpi – dość łatwo ją zaleczyć.

Użycie słowa „zaleczyć” jest przy tym kluczowe. W większości przypadków bowiem nie istnieją znane metody terapii przyczyn schorzenia, leczy się więc je wyłącznie objawowo, zazwyczaj do końca życia. Na szczęście nie jest to bardzo drogie ani uciążliwe. Codziennie o stałej porze należy przyjąć indywidualnie dobraną dawkę syntetycznie pozyskanego hormonu, czyli najczęściej lewotyroksyny (trójjodotyronina nie jest w naszym kraju dostępna).

Terapia

Z uwagi na jej ograniczone wchłanianie z przewodu pokarmowego lek trzeba podawać na czczo, co najmniej pół godziny przed posiłkiem. W praktyce leczenie niedoczynności tarczycy polega zatem zwykle na rozpoczynaniu każdego dnia od połknięcia przepisanej przez lekarza tabletki. Najtrudniejsze jest dobranie właściwej dawki leku. Zadanie to należy do lekarza endokrynologa, który posiłkuje się wynikami badań krwi (a konkretnie: stężenia TSH). W początkowym okresie trzeba wykonywać je co 6-12 tygodni, natomiast już po wyrównaniu poziomu hormonów – kontrolnie co 6-12 miesięcy, aby dokonać ewentualnych korekt.

Oprócz leków

Nie istnieją alternatywne dla substytucji metody skutecznego leczenia, przy niedoczynności tarczycy wskazane jest jednak stosowanie zrównoważonej diety dostarczającej optymalnych ilości kalorii i opierającej się na spożywaniu raczej 4-5 mniejszych posiłków dziennie niż 2-3 dużych. W ustaleniu odpowiedniego jadłospisu pomóc może konsultacja z dietetykiem. Zalecana jest również regularna aktywność fizyczna, która ma pozytywny wpływ na przebieg choroby i ogranicza ryzyko wystąpienia ewentualnych powikłań ze strony układu krążenia.

Diagnoza

Niedoczynność tarczycy stwierdza się na podstawie badania hormonów tego gruczołu we krwi. Powodów, dla których lekarz może nas na takie badania skierować, jest bardzo wiele, są też one bardzo zróżnicowane i nie u każdego występują w podobnym natężeniu. Bywa też często, że objawy niedoczynności tarczycy brane są mylnie za symptomy innych chorób, których leczenie bywa o wiele bardziej skomplikowane. Warto więc wykluczyć problemy z tarczycą, zanim pacjent zacznie przyjmować np. antydepresanty.

Objawy

Wśród oznak niedoczynności tarczycy wymienić można bowiem długotrwałe obniżenie nastroju, senność, spowolnienie ruchów, osłabienie pamięci i koncentracji, brak apetytu czy spadek libido. Osoba, której tarczyca wydziela za mało hormonów, może też szybciej się męczyć, mieć spłycony oddech, stale odczuwać zimno (także podczas upałów) czy doświadczać sztywności mięśni i bólu w stawach.

Widoczne gołym okiem objawy niedoczynności tarczycy to z kolei m.in. przyrost wagi mimo spożywania niewielkich ilości jedzenia, obrzęk powiek, szyi, „nalana” twarz, drugi podbródek, zanik dołków nad obojczykami, łamliwość i wypadanie włosów (również pod pachami), przerzedzanie się brwi, sucha skóra czy suche, ciemne (jakby brudne) kolana lub łokcie.

Jak dowiadujemy się ponadto w Specjalistycznych Gabinetach Lekarskich „Sofimed” w Krakowie, niedoczynności tarczycy towarzyszą też często zaparcia, przewlekła chrypa, kurza ślepota (zaburzenia widzenia o zmierzchu), zaburzenia płodności, a także problemy podobne jak w chorobie wieńcowej, rzadkoskurcz serca (mniej niż 60 uderzeń na minutę, tzw. bradykardia zatokowa) czy gromadzenie się płynu w otrzewnej.

Groźne skutki braku leczenia

Postawienie odpowiedniej diagnozy jest kluczowe nie tylko po to, by nie poddawać pacjenta niewłaściwej terapii, ale także dlatego, że nieleczona niedoczynność tarczycy prowadzi do poważniejszych chorób układu krążenia i mięśnia sercowego. W skrajnych przypadkach zaś dojść może do tzw. przełomu tarczycowego i śpiączki hipometabolicznej, które stanowią bezpośrednie zagrożenie życia.