Lampy i świetlówki owadobójcze w gastronomii

Niektóre branże przemysłu i usług muszą spełniać określone, wysokie wymagania higieniczne w zakresie ochrony przed owadami. Są to przede wszystkim zakłady zajmujące się produkcją i sprzedażą żywności oraz punkty prowadzące działalność z zakresu żywienia zbiorowego. W takich miejscach niezbędny jest wysoki standard higieniczny, a charakter ich działalności wymusza ograniczenie stosowania środków chemicznych. Tu w sukurs przychodzą lampy owadobójcze i świetlówki zwabiające owady.

Promieniowanie UV-A: wabik na owady

O lampy na owady latające dla gastronomii, handlu żywnością i zakładów produkcji spożywczej spytaliśmy eksperta od oświetlenia i właściciela sklepu Aqua-Light, Aleksandra Warwockiego. Oto jego wyjaśnienie:

W zakładach produkujących żywność, w gastronomii i punktach handlowych sprzedających żywność, szczególnie takie produkty jak mięso, ryby, sery, nabiał, wyroby cukiernicze czy słodkie napoje, do wabienia i eliminacji owadów stosuje się lampy emitujące promieniowanie UV-A. Jest to część promieniowania ultrafioletowego o zakresie długości fali w przedziale 320-400 nm, a zatem fale obecne w spektrum docierającego do Ziemi światła słonecznego. Przez oko ludzkie promieniowanie UV-A nie jest widziane, bo filtruje je soczewka (człowiek widzi światło o zakresie fali od ok. 400 do 700 nm), widzą je jednak owady. Widzenie to wykorzystują do nawigacji podczas lotu, również w ciemnościach, a także do rozpoznawania obiektów odbijających wyłącznie promieniowanie UV; takimi obiektami są np. wzory niektórych kwiatów. Jeżeli w określonym miejscu uruchomimy źródło promieniowania, owady będą zdezorientowane i skierują się w jego stronę – mówi ekspert. A po zwabieniu owadów w foto-pułapkę, są one mechanicznie już eliminowane przez określony mechanizm lampy owadobójczej – dodaje Aleksander Warwocki.

W przypadku pracy w otoczeniu dużego narażenia na uszkodzenie takiej świetlówki stosuje się też zabezpieczenia w postaci pokrycia tego źródła promieniowania UVA specjalną folią antyrozbryzgową. Świetlówki te spełniają wtedy normy HACCP. Fabrycznie foliowane wersje świetlówek dostępne są przykładowo w markach Philips (wersja SECURA – np. T8 18W) czy Sylvania (wersje T12 FEP - 20W i 40W).

Rodzaje lamp owadobójczych

Na rynku popularne są trzy typy rozwiązań eliminacji owadów w połączeniu z promieniowaniem UV-A. Są to lampy wykorzystujące porażenie prądem (rażące), lampy lepowe oraz lampy wiatrakowe.

Lampy rażące po zwabieniu owadów (osy, szerszenie, muchy, ale też komary, meszki, bąki, mole, ćmy itp.) eliminują je na siatce znajdującej się pod napięciem elektrycznym; martwe owady spadają do umieszczonej pod lampą tacki. Spotkamy je w kuchniach barów i restauracji, w cukierniach czy sklepach spożywczych.

Z kolei lampy lepowe jako metodę eksterminacji wykorzystują lep pokryty niezasychającym klejem, wskazane są więc bardziej do zakładów produkcyjnych mięsnych, mleczarskich, zakładach pakujących żywność itp.

Lampy wiatrakowe wreszcie po przyciągnięciu owadów wciągają je do wewnątrz za pomocą wiatraka i tam gromadzą w wydzielonym pojemniku, gdzie owady giną z braku wody i pożywienia. Często są to urządzenia o bardzo atrakcyjnym wzornictwie, dlatego najchętniej sięgają po nie restauratorzy, hotelarze, właściciele barów, piekarni, cukierni czy sklepów i umieszczają w strefach przebywania klientów, co dodatkowo ozdabia ich lokale. Lampy wiatrakowe mogą być również z powodzeniem wykorzystywane do użytku domowego.

Świetlówki UV-A – niezbędne informacje

Kupując lampę owadobójczą należy zapoznać się z właściwościami i zasadami użytkowania ich serca – świetlówek emitujących promieniowanie UV-A.

W ofercie sklepów z oświetleniem specjalistycznym znajdziemy rozwiązania znane z tradycyjnych lamp fluorescencyjnych: spotkamy więc zarówno świetlówki typu T5, jak i T8 oraz T12, zaś do lamp wiatrakowych – wabiące nie tylko owady, ale kuszące estetyką i ludzkie oko świetlówki kołowe. Jako, że są to świetlówki (ale specjalnego zastosowania), to stosowane w nich trzonki również będą charakterystyczne dla tego typu źródeł światła. Będą to m.in. G5, G13 czy G23.

Podczas pracy świetlówki poza promieniowaniem UV-A emitują również widzialne światło, o barwie niebieskiej (stąd w nazwie takich świetlówek oznaczenie – ACTINIC BL). Przyczyna takiego stanu rzeczy jest prozaiczna – bez dodatku luminoforu ludzkie oko nie wykryłoby trybu pracy lampy.

Istotną informacją dla użytkowników lamp owadobójczych jest okres skuteczności pracy świetlówki. Skuteczność emisji promieniowania podaje producent na opakowaniu, obejmuje ona zazwyczaj okres do 12 miesięcy lub około 5000 roboczogodzin – wtedy świetlówka jest najbardziej skuteczna. Po upływie tego czasu należy ją wymienić. Warto również wiedzieć, że świetlówki owadobójcze zawierają wewnątrz tuby pary rtęci, nie wolno więc wyrzucać ich do śmietnika. Należy utylizować je w specjalnych punktach odbioru odpadów.