Jakie są najczęstsze usterki wózków widłowych i jak ich uniknąć?

Przy transporcie ładunków o dużych gabarytach i masie oraz ich unoszeniu na znaczne wysokości, najmniejsza usterka może doprowadzić do poważnych następstw – włącznie z utratą zdrowia i życia. Pełna sprawność techniczna wózka widłowego jest warunkiem koniecznym jego bezpiecznej eksploatacji. Aby uniknąć ryzyka trzeba wiedzieć, jakie są najczęstsze awarie wózków widłowych, umieć je rozpoznawać i podejmować kroki zapobiegawcze.

Każdorazowe uruchomienie wózka widłowego i podjęcie pracy wymaga od operatora przeprowadzenia oględzin stanu technicznego i sprawdzenia poprawności działania newralgicznych układów. – Czynności, które należy wykonać nie są przypadkowe: pozwalają one określić stan najważniejszych układów wózka, które są kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy i najbardziej narażone na uszkodzenia i awarie – mówi specjalista z firmy Nikoalex. – Warto podkreślić, że jeżeli operator znajdzie jakąkolwiek usterkę, nie może próbować jej samodzielnie usunąć. Napraw wózków widłowych mogą dokonywać jedynie konserwatorzy z uprawnieniami wydanymi przez UDT (Urząd Dozoru Technicznego). 

Jakie czynności kontrolne należy przeprowadzić przed rozpoczęciem pracy na wózku widłowym?  

Pierwszą czynnością kontrolną jest sprawdzenie dokumentów wózka: 

• księga rewizyjna – dowiemy się z niej, czy wózek jest dopuszczony do eksploatacji, 
• dziennik konserwacji – znajdują się w nim informacje o stwierdzonych uszkodzeniach i przeprowadzonych naprawach: jeżeli jakaś usterka nie została naprawiona, operator nie może podjąć pracy, 
• książka obsługi – należy sprawdzić, czy operator z poprzedniej zmiany nie zauważył jakiejś usterki i nie wprowadził stosownego zapisu. 

Jeżeli w dokumentacji nie znaleźliśmy nic niepokojącego, możemy przystąpić do ogólnej oceny stanu wózka. Zwracamy uwagę na to, czy nie są widoczne wycieki, zauważalne na pierwszy rzut oka uszkodzenia przewodów, wgięcia karoserii (szczególnie w okolicach przeciwwagi i dachu kabiny operatora), pęknięte szyby oraz wszelkie nacieki rdzy czy przetarcia.  

Po ogólnym przeglądzie należy szczegółowo sprawdzić przede wszystkim następujące części składowe i układy wózka: 

• ogumienie – przeprowadzamy oględziny stanu opon pod kątem wysokości bieżnika, nacięć, pęknięć, ubytków – w przypadku opon pneumatycznych sprawdzamy też ciśnienie powietrza, 
• mechanizm podnoszenia – poddajemy szczegółowym oględzinom widły (pod kątem wytarcia, rdzy i wszelkich deformacji), karetkę (sprawdzamy trzymanie zamków, poszukujemy uszkodzeń lub wygięć, a po uruchomieniu wózka testujemy przemieszczanie w pionie i poziomie, o ile karetka posiada przesuw boczny), maszt (pod kątem wygięć, pęknięć, wytarcia prowadnic), łańcuchy (możemy wykonać pomiar rozciągnięcia i ocenić stan zużycia zatrzasków), 
• układ hydrauliczny – sprawdzamy dokładnie zawory, złącza i same przewody pod kątem ewentualnych wycieków, przeprowadzamy test maksymalnego wysunięcia masztu, swobodnego opadania karetki i utrzymywania obciążonej karetki na zadanej wysokości, 
• układ kierowniczy – należy obrócić koło kierownicy do oporu w lewo i w prawo, żeby sprawdzić, czy nie występują luzy i opory, a następnie wykonać próbną jazdę po łuku w prawo i w lewo,
• układ hamulcowy – kontrolujemy poziom płynu hamulcowego, sprawdzamy głębokość jałowego skoku, a następnie wykonujemy próbę hamulców: ręcznego (próba ruszenia na zaciągniętym hamulcu powinna zakończyć się zgaśnięciem silnika) i nożnego (gwałtowne wciśnięcie hamulca powinno spowodować natychmiastowe zatrzymanie się wózka), 
• układ napędowy – jednymi z częstszych są awarie jednostki napędowej, co w przypadku wózków spalinowych objawia się niemożliwością lub trudnościami z uruchomieniem silnika, gaśnięciem po uruchomieniu czy nietrzymaniem stałych obrotów,  
• sterowanie – sprawdzamy działanie dźwigni (manipulatorów) sterujących podnoszeniem, opuszczaniem i przesuwem bocznym karetki, 
• oświetlenie i sygnały dźwiękowe. 

Oczywiście należy też skontrolować poziom paliwa, a w przypadku wózków elektrycznych poziom naładowania akumulatora. Jeżeli wózek posiada instalację LPG, konieczny jest przegląd stanu zaworów i przewodów: szczególną uwagę należy zwrócić na to, czy przewody doprowadzające gaz z butli nie są skręcone czy pozałamywane. 

W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości należy skontaktować się z profesjonalnym serwisem wózków widłowych.   

Jak po objawach poznać rodzaj awarii wózka widłowego? 

Operator powinien wiedzieć, jak objawiają się awarie różnych obwodów i podzespołów wózka widłowego. Oto kilka typowych objawów i ich przyczyny: 

• wózek nie odpala lub odpala i samoistnie gaśnie – częsta przypadłość wózków spalinowych (elektryczne “odpalają” zawsze lub sygnalizują potrzebę naładowania akumulatora): należy sprawdzić poziom naładowania i podłączenie akumulatora, poziom paliwa (w przypadku LPG sprawdzić, czy zawór na butli jest otwarty), a następnie przeprowadzić trzy próby odpalenia (za każdym razem cofając kluczyk do pozycji wyjściowej) – przyczyny kłopotów z uruchomieniem wózka mogą tkwić w samym silniku, w skrzyni biegów, instalacji LPG, 
• widły unoszą się z trudnością lub nie reagują – prawdopodobną przyczyną jest awaria złączy lub zaworów, 
• utrata mocy, niemożliwość osiągnięcia pełnej prędkości – powodem może być awaria połączeń liniowych, 
• karetka opada zbyt szybko – sprawdzamy szybkość opuszczania wideł (karetki) z obciążeniem nominalnym: jeżeli przekracza ona 0,6 m/s, zapewne wystąpiła awaria zaworu dławiącego, 
• uniesiony ładunek opada – nietrzymanie ładunku na określonej wysokości może wskazywać na awarię zaworu zwrotnego. 

Możliwych objawów awarii wózka widłowego jest bardzo wiele, a poszukiwanie ich przyczyn nawet doświadczonym mechanikom zajmuje niekiedy sporo czasu. Operator powinien zwracać uwagę na wszystkie niepokojące – nietypowe, pojawiające się tylko w określonych sytuacjach – objawy, w tym szczególnie wszelkie wibracje, trudne do identyfikacji dźwięki, luzy w układzie kierowniczym czy niestabilność wózka w czasie jazdy (w tym jazdy po łuku) i podnoszenia ładunków oraz brak płynności pracy masztu (wysuwania, nachylania, podnoszenia i opuszczania karetki).

Jak unikać awarii wózków widłowych i związanych z nimi zagrożeń? 

Nigdy nie uda się całkowicie uniknąć awarii wózka widłowego, ponieważ znaczna część z nich jest następstwem normalnej eksploatacji. Mechanicznemu zużyciu ulegają widły, prowadnice masztów, karetki czy ogumienie. Na skutek intensywnej pracy dochodzi do powstawania nieszczelności układu hydraulicznego. Psują się jednostki napędowe. Nie da się tych procesów wykluczyć, jednak można je znacząco spowolnić stosując się do poniższych zaleceń: 

• eksploatacja zgodnie z przeznaczeniem – wózek powinien być użytkowany do takiego celu i w taki w sposób, jak to zostało określone przez producenta w instrukcji obsługi, 
• wnikliwa kontrola techniczna – poza odbiorami UDT oraz obowiązkowymi przeglądami konserwatorskimi, niezwykle ważna jest staranność każdorazowej kontroli wózka przed przystąpieniem do pracy: pozwala ona ujawnić różne nieprawidłowości i drobne usterki, które pozostawione bez interwencji mogą prowadzić do poważnych awarii i wypadków, 
• stosowanie wysokiej jakości części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych – stosowanie zamienników, kierowanie się wyłącznie niską ceną części, materiałów eksploatacyjnych, a nawet paliwa to pozorna oszczędność, która może być przyczyną poważnych awarii i związanych z nimi znacznych wydatków, 
• właściwa technika pracy – zachowanie zasad bezpiecznej pracy (np. zmniejszanie prędkości na zakrętach, jeżdżenie wyłącznie z opuszczonymi widłami, podnoszenie ładunków zgodnie z danymi z diagramu udźwigu) zmniejsza nie tylko ryzyko wypadków i związanych z nimi uszkodzeń, ale także przedłuża żywotność ogumienia, wszystkich elementów mechanicznych oraz układu hydraulicznego. 

Przedłużenie żywotności i trwałości maszyny jest sumą wielu wymienionych wyżej czynników, ale także efektem odpowiedniego serwisu. Przy wyborze firmy prowadzącej serwis wózków widłowych warto postawić na wykonawcę renomowanego i doświadczonego, który dysponuje odpowiednim zapleczem naprawczym i magazynem części zamiennych. Dzięki temu będziemy mogli oczekiwać błyskawicznych reakcji na zgłoszenia oraz terminowości i solidności przeprowadzanych napraw.