Jakie istnieją metody hamowania krótkowzroczności?

Krótkowzroczność (miopia) to wada wzroku, która objawia się nieostrym widzeniem rzeczy znajdujących się w oddali. Widzenie z bliska natomiast pozostaje niezakłócone. To schorzenie może mieć podłoże genetyczne, niemniej tryb życia człowieka w XXI wieku ma również ogromny wpływ na rozwój tej choroby. Na szczęście istnieje kilka metod, które mogą pomóc zahamować krótkowzroczność zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Na czym polega krótkowzroczność i jakie są jej przyczyny?

Przy krótkowzroczności następuje zaburzenie skupiania się światła odbieranego przez receptory wzroku. U osoby chorej promienie świetlne koncentrują się przed siatkówką zamiast na niej, jak dzieje się w przypadku prawidłowego widzenia. Oprócz niewyraźnego widzenia dali objawami towarzyszącymi mogą być częste bóle głowy oraz uczucie zmęczenia oczu.

Jeśli rodzice cierpią na miopię, istnieje zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dzieci, dlatego bardzo ważna jest obserwacja pociech i regularne wykonywanie badań okulistycznych. Jednak podłoże genetyczne to nie wszystko. Czytanie przy słabym oświetleniu, a także długie godziny spędzone przed telewizorem, komputerem czy smartfonem również przyczyniają się do powstawania krótkowzroczności.

Atropina w terapii krótkowzroczności

Atropina to dobrze znana substancja farmakologiczna, która w postaci kropli jest podawana np. przed badaniem dna oka. Przy hamowaniu krótkowzroczności stosuje się 0,01% roztworu atropiny, najczęściej na noc. Jednak tak rozcieńczoną atropinę można podawać również w ciągu dnia, gdyż występowanie skutków ubocznych jest dość rzadkie. Terapie tą można stosować u dzieci od 4 roku życia.

Soczewki kontaktowe na noc

Rewolucją w hamowaniu krótkowzroczności jest ortokorekcja, czyli soczewki kontaktowe stosowane tylko na czas snu. Jest to typ soczewek twardych, stabilnokształtnych, wykonanych z materiałów gazoprzepuszczalnych. Soczewki ortokorekcyjne powodują niewielki ucisk, co wpływa na zmianę promieni centralnych rogówki. Poprawa widzenia może pojawić się już po pierwszym zastosowaniu. O dodatkowych zaletach tej metody wypowiedział się specjalista z centrum okulistyki Optomed:

Ortokorekcja jest fantastycznym rozwiązaniem dla osób prowadzących aktywny tryb życia, a także dla tych, które z racji swojego zawodu nie mogą stosować innej metody korekcji wzroku. Dotyczy to takich grup zawodowych, jak policjanci, żołnierze, piloci, górnicy, hutnicy czy strażacy. Dzięki soczewkom stosowanym tylko na czas snu nic nie ogranicza ich komfortu codziennego życia w ciągu dnia. Dodatkowo jest to jedna z niewielu metod, w przypadku których badania kliniczne potwierdzają wysoki współczynnik pozytywnych rezultatów w hamowaniu krótkowzroczności.

Należy wspomnieć, że ortokorekcja ma pewne ograniczenia. Soczewki te można stosować do maksymalnie – 5.0 dioptrii sferycznych i 2.5 dioptrii astygmatyzmu. Dla pacjentów z większą wadą wyprodukowano specjalne soczewki do kontroli myopii, które nie mają kryteriów wielkości wady. Są to soczewki twarde z obwodowym rozogniskowaniem przeznaczone do stosowania w ciągu dnia.

Chirurgiczna korekcja krótkowzroczności

Gdy krótkowzroczności nie udało się odpowiednio wcześnie zahamować, można zdecydować się na jej korekcję chirurgiczną. Jedną z metod są sztuczne soczewki fakijne wszczepiane na stałe. Zabieg wykonuje się u pacjentów po 21 roku życia, ponieważ do tego wieku wada wzroku może jeszcze ulec zmianie. Soczewki fakijne można wszczepić kiedy wada jest ustabilizowana od co najmniej 12 miesięcy. Zabiegu raczej nie powinno wykonywać się u osób starszych niż 45 lat ze względu na występowanie starowzroczności, która wiąże się z twardnieniem i zmniejszeniem elastyczności własnej soczewki. W takich przypadkach skuteczność zabiegu jest niepotwierdzona.

Soczewki fakijne wszczepia się do przedniej komory oka, między tęczówkę a soczewkę naturalną. Wszczepy fakijne są wykonane na bazie kolagenu, który jest biokompatybilny, więc nie powinien powodować alergii. Zabieg jest szybki, odwracalny i wykonywany przy miejscowym znieczuleniu. Umożliwia on korekcję nawet bardzo wysokiej krótkowzroczności, bez ingerencji w centralną część rogówki i bez pozbawiania oka akomodacji.

Drugą metodą korekcji chirurgicznej jest refrakcyjna wymiana soczewki (RLE). Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i polega na usunięciu własnej soczewki pacjenta, a następnie zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową, której moc dopasowywana jest do rozmiarów oka. Stosowanie syntetycznych soczewek wieloogniskowych daje także możliwość uzyskania widzenia dali i bliży. RLE pozwala na korekcję również wysokich wad oraz złożonych astygmatyzmów. Metoda ta jednak wiąże się z całkowitą utratą akomodacji, dlatego zwykle polecana jest osobom po 40 roku życia. Korzyścią natomiast jest fakt, że z powodu wymiany soczewki na sztuczną pacjent nie jest narażony na wystąpienie zaćmy w oku, w którym dokonano zabiegu RLE.

Laserowa korekcja krótkowzroczności

Miopię można również skorygować za pomocą lasera. Istnieje kilka dostępnych metod:

• PRK (inaczej ASA) – laserem excimerowym emitującym wiązkę światła o długości 308 nanometrów modeluje się kształt rogówki. Tym sposobem można korygować wady wzroku do – 10,0 dioptrii,
• LASIK – refrakcyjny zabieg dwufazowy, gdzie usunięcie nabłonka nie jest konieczne. Składa się z dwóch etapów. W pierwszym etapie laserowo lub mechanicznie odcina się płatek rogówki. W drugim etapie wykonywane jest modelowanie pod płatkiem przy pomocy lasera excimerowego. Następnie przywraca się płatek na miejsce. Metoda pozwala na korekcję ok. -10,0 dioptrii.

Powyższych procedur nie stosuje się jednak przy wysokiej krótkowzroczności, gdyż wiążą się one z możliwością wystąpienia licznych powikłań, w tym ze złą jakością widzenia oraz nawrotami wady.

Profilaktyka przede wszystkim

Dziecko powinno odbyć swoją pierwszą wizytę u lekarza okulisty już w pierwszym roku życia. Należy powtarzać ją przynajmniej raz w roku, bez względu na to, czy stwierdzono jakąkolwiek wadę. Rodzicom może być trudno dostrzec problem w porę, a pociecha nie zawsze jest w stanie poinformować o tym, że z jej wzrokiem dzieje się coś niewłaściwego, bo sama do końca nie rozumie, czym jest prawidłowe widzenie. Regularne kontrole u specjalisty, a także aktywny wypoczynek z dala od urządzeń elektronicznych może uchronić dziecko przed powstaniem krótkowzroczności lub zahamować ją, kiedy będzie jeszcze niewielka. Trzeba stale o tym pamiętać, gdyż krótkowzroczność rozwija się błyskawicznie nawet do 25 roku życia.