Elementy profilaktyki onkologicznej

Profilaktyczna onkologiczna obejmuje trzy istotne obszary, mianowicie profilaktykę pierwotną, drugorzędową (wtórną) oraz trzeciorzędowa. Uważa się, że w zapobieganiu rozwojowi choroby nowotworowej największą rolę odgrywa profilaktyka pierwotna, która podejmowana powinna być przez osoby nie wykazujące żadnych objawów. Niestety, w większości rodzajów nowotworów nie potrafimy precyzyjnie określić, co powoduje ich rozwój, dlatego tak ważne jest stosowanie się do ustalonych zasad działania profilaktycznego. Dowiedzmy się zatem więcej o elementach profilaktyki onkologicznej.

Pierwotna profilaktyka chorób nowotworowych

Profilaktyka podejmowana na wczesnych etapach to pewnego rodzaju zabezpieczenie przed rozwojem choroby. Wcześnie wykryty nowotwór tak naprawdę daje szanse na zahamowanie rozwoju choroby, a także na możliwość całkowitego wyleczenia. - mówi specjalista z Centrum Medycznego Ultramedic. 

- Do głównych czynników wpływających na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby onkologiczne zaliczamy przede wszystkim palenie tytoniu. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z liczbą wypalonych papierosów, a także z czasem trwania nałogu. Dym tytoniowy zawiera około 4000 różnych, w tym szkodliwych substancji, które dowiedziono, że mogą mieć związek z rozwojem raka płuc, jamy ustnej i gardła, ale również z nowotworem pęcherza moczowego i trzustki.

Dla rozwoju chorób nowotworowych ogromne znaczenie ma również:

•   Sposób odżywiania - spożywanie dużej ilości cukrów oraz tłustych potraw przyczynia się do namnażania komórek nowotworowych w organizmie. Specjaliści zalecają, aby dziennie spożywać od 3 do 5 porcji warzyw, a także owoców, ponieważ wykazuje to silny efekt ochronny zapobiegający rozwojowi raka m.in. jamy ustnej, gardła i przełyku.

•   Otyłość - według niektórych danych, osoby z otyłością oraz z nadwagą charakteryzuje zwiększone ryzyko zachorowania na niektóre typy nowotworów. Dlatego też w profilaktyce onkologicznej niezwykle ważna jest zdrowa i zbilansowana dieta, a także regularna umiarkowana aktywność fizyczna.

•   Promienie słoneczne - nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne może stać się przyczyną poważnych oparzeń. Z racji tego niezbędne jest nie tylko unikanie intensywnego słońca, ale również stosowanie filtrów UV, które stanowią bardzo ważny element profilaktyki raka skóry oraz czerniaka.

Badania przesiewowe w profilaktyce onkologicznej

Badania przesiewowe, czyli tzw. skrining onkologiczny to działanie diagnostyczne przeznaczone dla zdrowych osób będących w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe. Duża część nowotwór na początkowych etapach nie daje żadnych objawów, dlatego też badania przesiewowe zwiększają szansę na rozpoznanie rozwijającej się choroby, a także zdiagnozowanie i wdrożenie jak najszybciej odpowiednich metod leczenia.

Najczęściej skrining stosowany jest w odniesieniu do zdiagnozowania:

•   Raka jelita grubego - w przypadku którego badanie polega na wykonaniu testu na krew utajoną w kale. W sytuacji, gdy test okaże się dodatni, zalecana jest m.in. kolonoskopia pozwalająca na zbadanie okrężnicy oraz odbytnicy, zalecana szczególnie osobom po 50 roku życia.

•   Raka piersi - oprócz samobadania piersi i wykonywania regularnych badań USG w gabinetach lekarskich, dla kobiet w wieku 50-65 lat zalecane jest wykonywanie mammografii, która pozwala na wykrycie zmian onkologicznych.

•   Rak szyjki macicy - badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy polega na pobraniu wymazu z kanału szyjki macicy, nazywanego badaniem cytologicznym. Owe badanie powinno być wykonywane przynajmniej raz do roku przez wszystkie kobiety.

Skriningowi onkologicznemu powinny poddawać się nie tylko osoby narażone na zachorowanie na choroby nowotworowe ze względu na wiek, ale również te obarczone czynnikami genetycznymi i przypadkami zachorowań w rodzinie. 

Na czym polega profilaktyka onkologiczna trzeciorzędowa?

Profilaktyka trzeciej fazy to ostatni z etapów profilaktyki zdrowotnej stosowany w stadium zaawansowanej choroby nowotworowej. Jej głównym celem są działanie mające na celu przeciwdziałanie nasileniu skutków i powikłań chorobowych. Przede wszystkim profilaktyka trzeciorzędowa obejmuje działania rehabilitacyjne zmierzające do przywrócenia lub zwiększenia sprawności, a także promuje wśród pacjentów właściwe metody postępowania. Ponadto, zadaniem profilaktyki prowadzonej wśród osób chorych jest pomoc w poradzeniu sobie z postępującą chorobą, a także przeciwdziałanie izolacji społecznej.