Dlaczego brąz to dobry materiał na tuleje ślizgowe?

Mamy wiele rodzajów brązów różniących się między sobą składem chemicznym, a także, jak łatwo można się domyślić, zastosowaniem. Brąz to stop składający się w przeważającej części z miedzi oraz z mniejszych ilości innych metali, a czasem także z dodatkami niektórych niemetali, takich jak np. krzem lub fosfor. Do wytwarzania omawianych w niniejszym artykule tulei ślizgowych służy przede wszystkim brąz odlewniczy.

Rodzaje brązów odlewniczych

Zgodnie z normą PN-EN 1982:2002 wyszczególnia się, w zależności od składu chemicznego i własności mechanicznych, następujące rodzaje brązów odlewniczych: B10, B101, B102, B1010, B815, B555, B476, B520, BA93, BA1032, BA1044, BK331. Wymienione znaki mogą być uzupełnione jeszcze symbolami rodzaju procesu, jakiemu konkretny stop jest poddawany: GS to odlewanie w formach piaskowych, GM w kokilach, GZ w procesie ciągłym, GP pod ciśnieniem (odśrodkowo). Oczywiście wiemy, iż takie suche informacje mogą być dla naszych czytelników mało atrakcyjne, czy też wręcz nudne, jednak podajemy je celowo, byśmy mogli wszyscy uświadomić sobie z jak wieloma typami brązów odlewniczych mamy do czynienia.

Ponieważ w tulejach ślizgowych mogą przesuwać się, obracać, czy też oscylować osie, wałki, czopy lub inne tego typu elementy, które przecież mogą być wyprodukowane z różnych materiałów, to okazuje się, że i wielość rodzajów brązów staje się także w tym przypadku okolicznością sprzyjającą: można produkować gatunkowo odmienne tuleje, o właściwościach dobranych odpowiednio do warunków pracy. O tym, dlaczego to właśnie brąz jest najczęściej stosowany w produkcji tulei ślizgowych, opowiadali nam specjaliści dystrybutora łożysk ślizgowych INBEAR Łożyska Ślizgowe z Gdyni.

Brąz – materiał odporny na ścieranie i korozję

O tym, że brąz jest wręcz doskonałym materiałem do produkcji tulei ślizgowych, decyduje jego niekorozyjność, brak przewodnictwa elektrycznego, niemagnetyczność, stosunkowo niski jak na metale współczynnik tarcia, doskonała współpraca ze smarami i olejami. W szczególny sposób wyróżniają się tutaj brązy zawierające dużo ołowiu, a także więcej niż 10% cyny; ich struktura jest dzięki tym dodatkom bardziej plastyczna. Ponadto w brązie w bardzo łatwy sposób można wykonać zagłębienia czyli tzw. kieszonki smarne do depozycji smaru albo do zatrzymania na powierzchni pracującej oleju. W warunkach pracy na sucho lub w wodzie świetnie spisują się łożyska ślizgowe z kołkami grafitowymi lub z PTFE, obniżające współczynnik tarcia oraz umożliwiające „czystą pracę” w wodzie, bez ryzyka zanieczyszczenia środowiska  Oczywiście brązy odlewnicze stosowane są także do produkcji wielu innych części narażonych na intensywną pracę; oprócz tulei ślizgowych są to także np. płyty ślizgowe, panewki łożyskowe, podkładki i łożyska oporowe.